ทาสแมวต้องรู้! เชื้อราแมวสามารถติดต่อสู่คนได้! เข้าใจสาเหตุและอาการ

คุณเคยสังเกตไหมว่าน้องแมวที่บ้านเริ่มมีขนร่วงเป็นหย่อม ๆ หรือผิวหนังเป็นวงแดง ๆ หลายคนอาจมองข้ามเพราะคิดว่าเป็นเพียงผื่นเล็กน้อย แต่แท้จริงแล้วนี่อาจเป็นสัญญาณอันตรายของ “เชื้อราแมว” ที่ไม่เพียงส่งผลต่อสุขภาพของน้องแมวเท่านั้น แต่ยังสามารถติดต่อสู่เจ้าของและคนอื่นๆ ภายในบ้านได้อีกด้วย ดังนั้นทาสแมวอย่างเรา ๆ จึงควรทำความเข้าใจว่าเชื้อราแมวติดคนนี้คืออะไร ติดได้อย่างไร อาการเป็นแบบไหน และควรป้องกันหรือรักษาอย่างไร เพื่อให้ทั้งแมวและเจ้าของอยู่ร่วมกันอย่างปลอดภัย

เชื้อราแมวคืออะไร

เชื้อราแมว หรือโรคเชื้อราที่ผิวหนังในแมว (บางคนอาจเรียกว่า ขี้กลากแมว หรือโรค เกลื้อนแมว) เป็นปัญหาที่พบได้ค่อนข้างบ่อย โดยเฉพาะในบ้านที่มีการเลี้ยงแมวหลายตัวอยู่รวมกันในพื้นที่จำกัด โรคนี้เกิดจากเชื้อราชนิดที่ชอบอาศัยในเคราตินของผิวหนัง ขน และเล็บของสัตว์ เรียกรวมกันว่า Dermatophytes เชื้อเหล่านี้สามารถแพร่กระจายได้ทั้งในสัตว์และมนุษย์ ซึ่งทำให้เชื้อราแมวจัดอยู่ในกลุ่มโรคติดต่อจากสัตว์สู่คน (zoonosis) ที่ควรให้ความสำคัญ

เชื้อที่พบมากที่สุดคือ Microsporum canis ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของโรคเชื้อราในแมวเกือบทั้งหมด โดยเฉพาะในลูกแมวหรือแมวที่มีภูมิคุ้มกันอ่อนแอ นอกจากนี้ยังอาจพบเชื้อชนิดอื่น เช่น Trichophyton spp. และ Microsporum gypseum ได้บ้าง แต่ไม่บ่อยนัก แหล่งกำเนิดของเชื้ออาจมาจากดินที่ปนเปื้อน สัตว์เร่ร่อน หรือแม้แต่จากการปนเปื้อนของสิ่งแวดล้อมภายในบ้าน เช่น พรม เฟอร์นิเจอร์ หรือเครื่องนอนที่มีขนและสะเก็ดผิวหนังของแมวที่ติดเชื้อ

สาเหตุที่ทำให้แมวมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อรา ได้แก่

• ภาวะภูมิคุ้มกันต่ำ เช่น ลูกแมว แมวป่วย หรือแมวที่เพิ่งหายจากโรคอื่น

• การเลี้ยงรวมกันหลายตัวในพื้นที่จำกัด เอื้อต่อการแพร่เชื้อจากการสัมผัสกัน

• สภาพแวดล้อมที่ชื้นและไม่สะอาด เช่น กระบะทรายหรือที่นอนที่ไม่ได้ทำความสะอาดเป็นประจำ

• ความเครียดของแมว ซึ่งอาจส่งผลให้ภูมิคุ้มกันลดลง

แล้วเชื้อราแมวติดคนได้ไหม

คำตอบคือ “ใช่” เชื้อราจากแมว สามารถติดต่อสู่คนได้จริง และเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้โรคนี้เป็นปัญหาสำคัญสำหรับเจ้าของแมวทุกคน

สาเหตุหลักจากการติดเชื้อราแมวติดคน เกิดจากการสัมผัสโดยตรงกับแมวที่มีเชื้อรา เช่น การอุ้ม การกอด หรือแม้แต่การเล่นกับแมว โดยเฉพาะเมื่อมีบาดแผลเล็ก ๆ บนผิวหนัง เชื้อก็สามารถเข้าสู่ร่างกายได้ง่าย อีกทางหนึ่งคือการแพร่ผ่านขนหรือสะเก็ดผิวหนังที่หลุดร่วงออกมา เชื้อราสามารถเกาะอยู่บนเสื้อผ้า เฟอร์นิเจอร์ หรือแม้แต่พรมภายในบ้าน ทำให้เราสัมผัสเชื้อโดยไม่รู้ตัว

กลุ่มคนที่มักติดเชื้อได้ง่ายคือเด็กเล็ก ผู้สูงอายุ และผู้ที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ เช่น ผู้ป่วยเบาหวานหรือผู้ที่รับยากดภูมิ เพราะร่างกายไม่สามารถต้านทานเชื้อได้ดีเหมือนคนปกติ

อาการของเชื้อราแมวและอาการในคน

ในแมว อาการที่เห็นได้ชัดคือขนร่วงเป็นวง ๆ มักปรากฏที่หู หน้า หรืออุ้งเท้า บริเวณที่เป็นจะมีรอยแดง คัน และมีสะเก็ดคล้ายขุยผิวหนัง หากไม่ได้รับการรักษา อาการจะค่อย ๆ ลุกลามและแพร่ไปยังส่วนอื่นของร่างกาย แม้ เชื้อราแมว ลักษณะ จะดูเหมือนไม่รุนแรง แต่สำหรับแมวที่มีภูมิคุ้มกันอ่อนแอ อาการอาจหนักจนทำให้ผิวหนังอักเสบได้

ในคน เชื้อราแมวติดคน อาการเริ่มต้น มักมาในรูปแบบของผื่นแดงคัน มีลักษณะเป็นวง ขอบชัดเจน และบางครั้งอาจมีตุ่มน้ำเล็ก ๆ หากติดเชื้อที่บริเวณมีขน เช่น แขน ขา หรือถ้าเป็นที่บริเวณหนังศีรษะ ก็จะทำให้เกิดผมร่วงเป็นหย่อม ๆ ได้เช่นกัน อาการเหล่านี้คือ อาการเชื้อราแมวในคน ที่ควรรีบสังเกต เพราะหากปล่อยไว้โดยไม่รักษา ผื่นอาจลามไปทั่วร่างกายจนสร้างความไม่สบายอย่างมาก

เชื้อราแมวที่ติดสู่คน มีวิธีการรักษาอย่างไร

แนวทางการรักษาแมวที่ติดเชื้อราแมว

วิธีการรักษาที่เหมาะสมจะขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการและสุขภาพของแมวแต่ละตัว หากเป็นเพียงการติดเชื้อราเฉพาะที่ อาจใช้ยาทาฆ่าเชื้อราบริเวณที่เป็น แต่หากเชื้อราลุกลามกว้างหรือไม่ตอบสนองต่อการทาเฉพาะที่ สัตวแพทย์มักจะให้ยารับประทานร่วมด้วย นอกจากนี้ ยังอาจมีการใช้แชมพูที่มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อราร่วมด้วย เพื่อลดการแพร่กระจายและเร่งให้ผิวหนังฟื้นตัวได้เร็วขึ้น สิ่งสำคัญอีกประการหนึ่งคือการรักษาความสะอาดสิ่งแวดล้อมรอบตัวแมว เช่น การซักทำความสะอาดผ้าห่ม เบาะนอน หรืออุปกรณ์ต่าง ๆ อย่างสม่ำเสมอ เพราะสปอร์ของเชื้อราสามารถหลงเหลือและกลับมาติดซ้ำได้ง่าย

แม้ว่าปัจจุบันจะมียาที่หาซื้อได้เองตามร้านขายทั่วไป แต่การรักษาโดยไม่ผ่านการวินิจฉัยของสัตวแพทย์อาจก่อให้เกิดความเสี่ยง เพราะตัวยาที่ใช้ในการรักษาเชื้อราบางชนิดอาจส่งผลข้างเคียงต่อตับ ไต หรือสุขภาพโดยรวมของแมว อีกทั้งโรคผิวหนังในแมวไม่ได้มีเพียงเชื้อราเท่านั้น ยังมีโรคอื่น ๆ ที่อาการใกล้เคียงกัน เช่น ภูมิแพ้ หรือการติดปรสิต หากเจ้าของใช้ยาผิดประเภทอาจทำให้โรคลุกลามและรักษายากขึ้น

ดังนั้น แนวทางที่ปลอดภัยและได้ผลดีที่สุดคือการพาแมวไปพบสัตวแพทย์หรือแพทย์เฉพาะทางด้านผิวหนังสัตว์ เพื่อให้ได้รับการตรวจยืนยันและเลือกวิธีรักษาที่เหมาะสมกับอาการจริง การดูแลรักษาภายใต้การแนะนำของผู้เชี่ยวชาญไม่เพียงช่วยให้แมวหายเร็วขึ้น แต่ยังช่วยลดความเสี่ยงในการแพร่เชื้อสู่คนและสัตว์เลี้ยงตัวอื่น ๆ ภายในบ้านอีกด้วย

แนวทางการรักษาสำหรับคนที่ติดเชื้อราแมว

เมื่อได้รับการวินิจฉัยแล้ว คำถามที่หลายคนอยากรู้คือ เชื้อราแมวติดคน ใช้ยาอะไร หรือควร เชื้อราแมวติดคน รักษายังไง วิธีการรักษาขึ้นอยู่กับความรุนแรงและตำแหน่งของการติดเชื้อ หากเป็นเพียงผื่นเล็ก ๆ แพทย์มักให้ใช้ยาทาผิวหนังที่ฤทธิ์ต้านเชื้อรา

แต่ถ้าพื้นที่ติดเชื้อกว้างหรือไม่ตอบสนองต่อยาทา แพทย์อาจสั่งยารับประทานเพื่อควบคุมการแพร่กระจาย แน่นอนอีกหนึ่งคำถามหลายคนอยากรู้ก็คือ เชื้อราแมวติดคน หายเองได้ไหม คำตอบคือโดยทั่วไปแล้วไม่หายเอง หากปล่อยไว้เชื้ออาจลุกลามมากขึ้น ระยะเวลาในการรักษา ส่วนคำถามที่ว่า เชื้อราแมวติดคน กี่วันหาย คำตอบคือมักอยู่ที่ประมาณ 2 – 4 สัปดาห์ แต่ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับภูมิคุ้มกันของผู้ป่วยด้วยเช่นกัน

วิธีป้องกันไม่ให้เชื้อราแมวติดต่อสู่คน

สำหรับโรคเชื้อราแมวนั้น การป้องกันยังคงเป็นทางเลือกที่ดีที่สุดเสมอ โดยหัวใจสำคัญเริ่มต้นจากการดูแลแมวและสิ่งแวดล้อมรอบตัว เจ้าของควรทำความสะอาดที่พักแมวอย่างสม่ำเสมอ ซักผ้าห่มหรือที่นอนที่แมวชอบนอนบ่อย ๆ และควรล้างมือทุกครั้งหลังจากเล่นหรืออุ้มแมว หากพบว่าแมวมีอาการผิดปกติ เช่น ขนร่วงเป็นวงหรือผิวหนังแดง ควรรีบพาไปพบสัตวแพทย์ทันที

การตรวจสุขภาพแมวอย่างสม่ำเสมอ รวมถึงการแยกแมวที่ป่วยออกจากตัวอื่น ๆ จะช่วยลดการแพร่กระจายเชื้อในบ้านได้มาก การใส่ใจเรื่องเล็ก ๆ น้อย ๆ เหล่านี้จะช่วยป้องกันทั้งแมวและเจ้าของจากโรคต่างๆ ได้

เช็กง่าย ๆ ว่าเราเสี่ยงติดเชื้อราจากแมวหรือไม่

สำหรับใครที่สงสัยว่าเรากำลังเสี่ยงติดเชื้อราจากแมวหรือไม่ ให้ลองถามคำถามง่ายๆ กับตัวเอง ดังนี้

• แมวของคุณเคยมีขนร่วงเป็นวงหรือไม่ 

• คุณเคยมีผื่นแดงขึ้นหลังจากเล่นกับแมวหรือเปล่า

• บ้านของคุณมีแมวหลายตัวอาศัยอยู่รวมกันไหม

• คุณเองมีโรคประจำตัวหรือภูมิคุ้มกันอ่อนแอหรือไม่ 

หากคำตอบคือ “ใช่” มากกว่าสองข้อ แนะนำว่าควรพาแมวไปพบสัตวแพทย์เพื่อตรวจเพิ่มเติม เช่นที่ โรงพยาบาลสัตว์พญาไท 7 ซึ่งมีบริการวินิจฉัยและรักษาโรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยงโดยเฉพาะทันที

ทาสแมวต้องใส่ใจ ทั้งสุขภาพน้องและตัวเอง

จริงอยู่ที่ว่าแม้โรคเชื้อราแมวจะไม่ใช่โรคร้ายแรงที่มีอันตรายถึงชีวิต แต่ก็สามารถสร้างความรำคาญ ความคัน และความกังวลให้กับทั้งตัวน้องแมวและเจ้าของน้องแมวได้ ที่สำคัญคือหากปล่อยทิ้งไว้ ก็อาจมีโอกาสแพร่ต่อให้คนในครอบครัวทุกคนได้ด้วย

ดังนั้นสิ่งสำคัญที่สุดสำหรับทาสแมวคือการใส่ใจและสังเกตอาการทั้งของแมวและตัวเอง หากมีความผิดปกติควรรีบพบแพทย์หรือสัตวแพทย์ การดูแลสุขภาพอย่างใกล้ชิด และการป้องกันที่ดีจะช่วยให้เราอยู่ร่วมกับแมวอย่างมีความสุข ปลอดภัย และห่างไกลจากโรคเชื้อราแมวตัวร้ายนี่นั่นเอง