10 โรคตาในสุนัขที่พบบ่อย พร้อมวิธีสังเกตอาการและแนวทางรักษา

สำหรับเจ้าของน้องหมา ถ้ามองตากันทุกวันคงสังเกตได้ไม่ยากในเวลาที่น้องป่วย โดยเฉพาะ โรคตาหมา คงเป็นสิ่งแรก ๆ ที่จะสังเกตได้ แต่ด้วยตาเป็นอวัยวะที่มีขนาดเล็ก ทำให้รอยโรคตาในสุนัขดูเล็กไปด้วย แถมยังคล้าย ๆ กันในแต่ละโรค บางครั้งจึงทำให้ความผิดปกติที่ดูไม่รุนแรงอาจจะซ่อนความอันตรายถึงขั้นสูญเสียการมองเห็นได้เลยทีเดียว ทีนี้แล้วเมื่อไหร่ล่ะ ที่เราควรจะพาน้องไปหาหมอ? 

สัญญาณเตือนโรคตาในหมาที่เจ้าของไม่ควรมองข้าม

ดวงตาของสุนัขถึงจะเล็ก แต่ซับซ้อนมากกว่าที่คิด ความผิดปกติเล็กน้อยก็อาจเป็นสัญญาณของ โรคตาในสุนัข ได้หลากหลายแบบ หากเจ้าของสังเกตเห็นอาการผิดปกติได้เร็ว และพาน้องหมาไปพบสัตวแพทย์ตั้งแต่เนิ่น ๆ คุณหมอก็จะสามารถทำการรักษาได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยสามารถสังเกตสุขภาพตาหมาได้ง่าย ๆ ที่บ้าน จากอาการเหล่านี้

• ตาแดง

• ตาขุ่น ตาสูญเสียความใส

• มีน้ำตามาก

• มีขี้ตาสะสม

• พบเลือดออก ทั้งภายในหรือภายนอกดวงตา

• มีอาการคันตา เกาตา เอาหน้าถูสิ่งของ

• หรี่ตา 

• ตาไม่สู้แสง

• ขนาดหรือตำแหน่งดวงตาผิดปกติ เช่น ลูกตาโปนออกจากเบ้าตา หรือลูกตาเล็กลง

• พบสิ่งแปลกปลอมที่ผิวตาหรือในดวงตา หรือมีโครงสร้างบดบังดวงตา

10 โรคตาในสุนัขที่พบได้บ่อย สาเหตุ อาการ และการรักษา

1. ภาวะเยื่อบุตาขาวอักเสบ หรือ ตาแดง

เกิดจากการติดเชื้อ สิ่งแปลกปลอม หรือการระคายเคือง อาการที่พบบ่อยคือ หมาตาแดง ที่บริเวณเยื่อบุตาขาวและหนังตาที่สาม กะพริบถี่ หมามีขี้ตา และคันตามากจนชอบเกา หรือเอาหน้าถูกับสิ่งของ การดูแลโดยเบื้องต้น สามารถใช้น้ำยาล้างตาหรือน้ำเกลือสะอาดเช็ดทำความสะอาดดวงตา โดยควรแยกสำลีเช็ดตาแต่ละข้าง ไม่ปะปนกัน เพื่อป้องกันการติดเชื้อข้าม ใส่คอลลาร์ และรีบพาไปหาคุณหมอเพื่อรับการตรวจวินิจฉัย และรับยาหยอดตาหรือยาอื่น ๆ เพื่อรักษาอาการอักเสบ

2. แผลที่กระจกตา 

กระจกตาคือส่วนพื้นผิวตาของตาดำ ซึ่งอาจเกิดแผลได้จากการระคายเคือง เช่น การเกา ขนตาที่งอกผิดปกติ สิ่งแปลกปลอม รวมถึงการติดเชื้อ น้องหมาจะแสดงอาการ  หมาเจ็บตา หมาน้ำตาไหล หนังตาที่สามโผล่ยื่น เกาตา ดังนั้นสิ่งที่ควรทำคือควรใส่คอลลาร์ป้องกันไม่ให้น้องเอามือไปเกาที่ตา และพาไปพบสัตวแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัยโดยการย้อมสีกระจกตาเพื่อประเมินความรุนแรง และรับยาหยอดตาหรือยาชนิดอื่น ๆ อีกทั้งสามารถรักษาได้ด้วยการขูดผิวกระจกตาหรือการผ่าตัดเพื่อกระตุ้นการซ่อมแซมผิวกระจกตา

3. ภาวะตาแห้ง (Dry eye)

หมาตาแห้งเกิดจากผิวดวงตาขาดความชุ่มชื้น สาเหตุส่วนใหญ่มักเกิดจากภูมิคุ้มกันที่ผิวดวงตาบกพร่อง ยาบางชนิด การกระทบกระเทือน หรือโรคทางระบบ มักพบในสุนัขพันธุ์หน้าสั้น โดยมีอาการคือ กะพริบตาถี่ น้องหมาขี้ตาเยอะ กระจกตาขุ่นและอักเสบ เส้นเลือดชัด และอาจมีการสะสมเม็ดสี เบื้องต้นสามารถทำการเช็ดตาด้วยน้ำยาล้างตาหรือน้ำเกลือ และพาน้องมาพบสัตวแพทย์ โดยคุณหมอจะพิจารณาการรักษาตามแต่ละสาเหตุ พร้อมจ่ายน้ำตาเทียม และยาหยอดตาหรือยาอื่น ๆ ประกอบการรักษา 

4. ม่านตาอักเสบ (Uveitis)

ภาวะม่านตาอักเสบในสุนัขเกิดได้จากการติดเชื้อ เนื้องอก หรือภูมิคุ้มกันที่ดวงตาบกพร่อง ทำให้น้องหมามีอาการสุนัขเจ็บตา ตาแดง กะพริบตาถี่ กลัวแสง หมาน้ำตาไหล หากอาการรุนแรงอาจพบว่าภายในลูกตาส่วนตาดำมีหนองขังหรือมีเลือดสะสม และทำให้สูญเสียการมองเห็นได้อย่างรวดเร็ว หากพบน้องหมามีอาการดังกล่าว ควรพามาพบสัตวแพทย์ทันทีเพื่อทำการรักษา รับยาหยอดตาหรือยาอื่น ๆ ร่วมด้วย

5. หนังตาที่สามโผล่ยื่น (Cherry eye)

หนังตาที่สามคือเนื้อเยื่อสีชมพูบริเวณมุมตาด้านใน มีหน้าที่สร้างน้ำตาและรักษาความชุ่มชื้นของผิวดวงตา โดยภาวะนี้มักพบในสุนัขอายุน้อยและในสายพันธุ์ เช่น English Bulldogs, Great Dane, Cocker Spaniels, Beagles, Maltese อาการที่พบเห็นชัดเจน เป็นลักษณะก้อนสีชมพูที่มุมตาด้านใน ทำให้เสี่ยงต่อการระคายเคือง และหมาตาแห้งตามมาได้ สามารถดูแลด้วยการทำความสะอาดดวงตาด้วยน้ำยาล้างตาหรือน้ำเกลือ และพาน้องมาพบสัตวแพทย์เพื่อทำการรักษาโดยการผ่าตัด

6. โรคของหนังตาและขนตา

ความผิดปกติของหนังตาและขนตาสามารถก่อความเสียหายให้กับลูกตาได้เช่นกัน โดยสามารถพบได้ทั้งภาวะหนังตาม้วนเข้า หนังตาม้วนออก หนังตาฉีกขาด ภาวะขนตาเจริญผิดปกติ ส่งผลให้ดวงตาเกิดการระคายเคือง น้องหมาจะแสดงอาการหมาน้ำตาไหล สุนัขมีขี้ตาสะสม หรี่ตา กะพริบตาถี่ รวมถึงมีความเสี่ยงที่น้องหมาจะเกาตา ดังนั้นจึงควรใส่คอลลาร์และพาไปพบสัตวแพทย์ เพื่อจัดการต้นเหตุที่ก่อการระคายเคือง เช่น การถอนขนตา หรือการผ่าตัดหนังตา รวมถึงรับยาหยอดตา

7. ต้อหิน (Glaucoma)

ต้อหิน คือภาวะที่ความดันภายในลูกตาพุ่งสูง เกิดได้จากการสร้างและการระบายของของเหลวในดวงตาไม่สมดุล ส่งผลให้โครงสร้างทั้งหมดของดวงตาได้รับการเสียหาย น้องหมาจะมีอาการเจ็บตา หรี่ตา ตาไม่สู้แสง หลบซ่อนตัว เส้นเลือดตาขยายตัว หมาตาโต ลูกตาขยายใหญ่ และอาจนำไปสู่การสูญเสียการมองเห็นได้ในที่สุด โดยอาการอาจเป็นได้ทั้งเฉียบพลันและเรื้อรัง ล้วนแต่สร้างความเจ็บปวดให้สุนัข เพราะฉะนั้นเจ้าของควรจับน้องอย่างนุ่มนวลและระมัดระวัง และรีบพามาพบสัตวแพทย์เพื่อตรวจตาและวัดความดันตา รวมถึงรับการรักษาด้วยยาหรือการผ่าตัด

8. ต้อกระจก (Cataract)

เกิดได้จากทั้งพันธุกรรมและโรคทางระบบ ส่งผลให้คุณสมบัติของเลนส์ตาเปลี่ยนแปลงไปเป็นสีขุ่นขาว พบอาการได้ตั้งแต่เลนส์ตาขุ่นบางตำแหน่งจนถึงเต็มทั้งเลนส์ สุนัขตาแดง เส้นเลือดขยายตัวรอบตาดำ น้องหมาจะมองภาพไม่ชัดเจนจนถึงอาจสูญเสียการมองเห็นได้ จึงควรดูแลสภาพแวดล้อมในบ้านให้คงที่ เก็บสิ่งกีดขวางที่อันตราย รวมถึงควรพบสัตวแพทย์เพื่อตรวจสุขภาพโดยรวมเพื่อหาสาเหตุ และรักษาที่ต้นเหตุ รวมถึงรับยาหยอดตาและยาอื่น ๆ เพื่อชะลอความเสื่อมของตา ไปจนถึงอาจรักษาด้วยการผ่าตัด

9. จอประสาทตาเสื่อม (Progressive retinal atrophy)

มักเกิดได้จากพันธุกรรม เช่น สุนัขพันธุ์ Irish Setter, Collie, Cardigan Welsh Corgi, Cocker Spaniel, Labrador Retriever, Dachshund, Poodle โดยอาการมักเริ่มจากตาบอดเวลากลางคืน ร่วมกับม่านตาขยาย ลังเลเมื่อต้องเข้าที่มืด หรือลงบันได จนลุกลามเป็นตาบอดช่วงกลางวันไปด้วย ดังนั้นจึงควรสังเกตอาการโดยรวม พร้อมกับดูแลสภาพแวดล้อมในบ้านให้คงที่ เพิ่มแสงสว่าง เก็บสิ่งกีดขวางที่อันตราย รวมถึงควรพบสัตวแพทย์เพื่อตรวจโดยละเอียด ในปัจจุบันยังไม่มีแนวทางการรักษาโรคนี้โดยตรง เน้นการปรับสภาพแวดล้อมเป็นหลัก

10. การบาดเจ็บของดวงตา

เกิดได้จากสิ่งแปลกปลอม การกระทบกระแทก อาการมีได้ตั้งแต่ สุนัขเจ็บตา ตาแดง หรี่ตา กะพริบตาถี่ มีเลือดออก พบสิ่งแปลกปลอม ไปจนถึงอาจพบลูกตาถลนออกมาได้ โดยการดูแลเบื้องต้น ควรประคองน้องให้อยู่นิ่งที่สุด (และระวังการโดนกัด!) ดูแลผิวตาให้ชุ่มชื้นเสมอ ไม่ควรพยายามดึงเอาสิ่งแปลกปลอมออกมาหรือดันลูกตากลับเข้าไปด้วยตัวเอง และรีบพาไปพบสัตวแพทย์โดยเร็วที่สุด เพราะเพียงไม่กี่นาทีก็ส่งผลถึงการมองเห็นได้ สัตวแพทย์มีวิธีการรักษาแตกต่างกันไปขึ้นกับความเสียหายที่เกิดขึ้น เช่น ทำความสะอาดตา นำเอาสิ่งแปลกปลอมออก ไปจนถึงการผ่าตัด

สุนัขสายพันธุ์ไหนเสี่ยงเป็นโรคทางตาบ่อย

• สุนัขพันธุ์หน้าสั้น (Brachycephalic breed) เช่น French Bulldog, Pug, Shih-Tzu, Lhasa-Apso, English Bulldog, Cavalier King Charles Spaniel เสี่ยงต่อการมีแผลที่กระจกตา ภาวะตาแห้ง เนื่องจากโครงสร้างใบหน้าสั้น ส่งผลให้เบ้าตาตื้น ลูกตาโปน ทำให้บางครั้งอาจปิดตาไม่สนิท รวมถึงเพิ่มโอกาสในการสัมผัสสารก่อการระคายเคือง โดยเจ้าของสามารถดูแลเบื้องต้นได้ด้วยการทำความสะอาดดวงตาด้วยน้ำยาล้างตาหรือน้ำเกลือสะอาด หรือใช้น้ำตาเทียม และเลี่ยงการเจอกับฝุ่นและสารก่อการระคายเคือง

• สุนัขกลุ่ม Collies เช่น Collie, Shetland Sheepdog, Australian Shepherd, Border Collie มีความเสี่ยงต่อภาวะ Collie eye anomaly (CEA) ที่ส่งผลให้เกิดความผิดปกติของจอประสาทตา ทำให้การมองเห็นลดลงจนถึงตาบอดได้ เมื่อเกิดอาการขึ้นจะไม่สามารถรักษาได้ เน้นการจัดการสภาพแวดล้อมให้น้องสามารถอยู่ในพื้นที่คุ้นชินให้มากที่สุด และลดสิ่งกีดขวางที่เป็นอันตราย

ทั้งนี้แต่ละโรคตาในสุนัข ก็มีสายพันธุ์เสี่ยงต่อโรคจำเพาะแตกต่างกันไป อย่างไรก็ตามแม้จะเป็นสายพันธุ์เสี่ยงแต่ไม่ได้แปลว่าจะต้องเป็นโรคเสมอไป ดังนั้นก่อนการเลี้ยงสุนัขแต่ละพันธุ์จึงควรศึกษาข้อมูลและโรคประจำพันธุ์ก่อนทุกครั้ง รวมถึงเลือกแหล่งเพาะพันธุ์ที่น่าเชื่อถือ ที่มีประวัติของน้อง ๆ แต่ละตัวโดยละเอียด เพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดโรคทางพันธุกรรมให้มากที่สุด

วิธีดูแลและป้องกันโรคตาในน้องหมา

• ไม่จำเป็นต้องเช็ดตาสม่ำเสมอ หากดวงตาน้องหมาสดใส ไม่มีคราบเลอะ

• หากมีคราบน้ำตา หรือเกิดการระคายเคืองจากฝุ่น ควรทำความสะอาดด้วยสำลีชุบน้ำยาล้างตาหรือน้ำเกลือสะอาด เช็ดบริเวณรอบดวงตาทั้งสองข้าง โดยไม่ใช้สำลีปะปนกันในแต่ละข้าง

• ควรดูแลสภาพแวดล้อมให้สะอาดอยู่เสมอ เพื่อลดความเสี่ยงจากสิ่งสกปรกหรือเชื้อโรคที่อาจเข้าตา

• สุขภาพตาที่ดีมาจากสุขภาพร่างกายที่แข็งแรง ทั้งจากโภชนาการที่เหมาะสม ควรให้อาหารที่ผ่านการคำนวณโภชนาการสำหรับสุนัขโดยเฉพาะ ส่งเสริมด้วยการออกกำลังกาย และการใช้ชีวิตในสิ่งแวดล้อมที่ปลอดภัย

• ควรพาน้องหมาไปตรวจสุขภาพตาและร่างกายกับสัตวแพทย์อย่างสม่ำเสมอ

• ไม่ควรซื้อยามารักษาเอง เพราะยาแต่ละชนิดมีข้อบ่งใช้แตกต่างกัน ยาบางชนิดที่ใช้รักษาโรคหนึ่ง อาจเป็นอันตรายต่อโรคอื่นได้

• การทำหัตถการเกี่ยวกับตาควรอยู่ภายใต้การควบคุมของสัตวแพทย์ เนื่องจากดวงตาเป็นอวัยวะที่บอบบาง การกระทบกระเทือนเพียงเล็กน้อยอาจทำให้ตาบอดได้

เมื่อไหร่ควรพาน้องหมาไปพบสัตวแพทย์

ความผิดปกติใด ๆ ของดวงตามีความเสี่ยงที่จะส่งผลถึงการมองเห็นและคุณภาพชีวิตของน้องหมาได้ ดังนั้นเมื่อพบความผิดปกติ จึงควรพาน้องหมามาพบสัตวแพทย์โดยเร็วที่สุด เพราะโรคทางตาของสุนัขหลายชนิดต้องอาศัยการรักษาอย่างทันท่วงที ยิ่งตรวจพบเร็ว โอกาสรักษาหายก็ยิ่งสูง ทั้งนี้อาการเบื้องต้นที่ควรพาน้องหมามาพบสัตวแพทย์ทันทีมีดังนี้

• พบสัญญาณของการเจ็บตา เช่น การหรี่ตา กะพริบตาบ่อย เกาตา รวมถึงสัญญาณความเจ็บปวดอื่น ๆ เช่น หลบซ่อนตัว ดุร้ายมากขึ้น ส่งเสียงร้อง

• พบน้ำตาไหลต่อเนื่อง รวมถึงขี้ตาสะสมปริมาณมาก

• พบอาการทางระบบ เช่น ซึม มีไข้ ร่วมด้วย

• ตำแหน่งและรูปทรงของโครงสร้างลูกตาเปลี่ยนไป

• พบความเสียหายรุนแรง เช่น การฉีกขาดของโครงสร้างต่าง ๆ เลนส์ตาเคลื่อนหลุด 

• พบสิ่งแปลกปลอมในดวงตา

• ลูกตาถลนออกมานอกเบ้า

• สูญเสียการมองเห็นแบบเฉียบพลัน

และด้วยเพราะโรคตามีหลากหลายและละเอียดอ่อน ในทางสัตวแพทย์จึงมีจักษุสัตวแพทย์ด้านโรคตาโดยเฉพาะ เพื่อให้การวินิจฉัยและการรักษาเป็นไปอย่างตรงจุดและแม่นยำ อีกทั้งในปัจจุบันยังมีโรงพยาบาลสัตว์พร้อมแผนกเฉพาะทางด้านโรคตาที่มีเครื่องมือครบครันสำหรับการตรวจวินิจฉัยและรักษาอย่างเต็มรูปแบบ ช่วยเพิ่มโอกาสให้น้องหมาได้รับการดูแลอย่างเหมาะสมและปลอดภัยที่สุด

---

จะเห็นได้ว่า ความผิดปกติของดวงตาแม้เพียงเล็กน้อยก็อาจส่งผลต่อการมองเห็น ซึ่งถือเป็นประสาทสัมผัสสำคัญของน้อง ๆ ได้ นอกจากนี้ไม่ใช่แค่โรคตาหมาโดยตรงเท่านั้นที่ทำให้ตาผิดปกติ แต่โรคทางระบบหรือสุขภาพโดยรวมของร่างกายก็สามารถส่งผลถึงดวงตาได้เช่นกัน ดังนั้นเจ้าของจึงควรหมั่นสังเกตอาการและดูแลสุขภาพน้องหมาอย่างรอบด้านอยู่เสมอ เพื่อให้น้องมีสุขภาพที่ดีและมีแววตาที่สดใสไปนาน ๆ

โดยที่โรงพยาบาลสัตว์พญาไท 7 ทั้งสาขาอารีย์และสาขาบางนา มีศูนย์โรคตาเพื่อดูแลน้องหมาที่มีปัญหาเกี่ยวกับดวงตาโดยเฉพาะ พร้อมรองรับอุบัติเหตุฉุกเฉินตลอด 24 ชั่วโมง โดยมีอุปกรณ์ตรวจตาและเครื่องมือครบครันพร้อมสำหรับการวินิจฉัยและการรักษาโรคตาที่ซับซ้อนรวมถึงโรคทางระบบอื่น ๆ เพื่อให้การดูแลรักษาเป็นไปอย่างรอบด้านและแม่นยำมากที่สุด